Chỉnh hình răng (chỉnh nha – niềng răng) là một lĩnh vực chuyên khoa răng hàm mặt chuyên về chẩn đoán, dự phòng vàđiều trị các bất thường của răng và mặt, nhằm hướng dẫn hoặc điều chỉnh cho răng mọc đúng vị trí.
Môn chỉnh hình răng mặt (orthodontics) là một môn nha khoa đặc biệt có liên quan đến việc xếp thẳng hàng răng và hàm nhằm giúp cho nụ cười đẹp hơn và răng miệng khỏe hơn. ‘Ortho’ có nghĩa là đúng hoặc thẳng, và ‘Odont’ có nghĩa là răng.
Điều trị chỉnh nha đòi hỏi những hiểu biết và kỹ năng chuyên môn cao để di chuyển, sắp xếp răng về vị trí tối ưu và điều chỉnh lại tương quan giữa 2 hàm cho đúng nhằm cải thiện thẩm mỹ và chức năng ăn nhai, làm cho vẻ mặt hài hòa và tạo nên khuôn mặt cân đối, các cơ hàm hoạt động chức năng hơn, các răng được ăn khớp nhau tốt, giúp cho nụ cười đẹp và hoàn hảo hơn.
Chỉnh nha thường sử dụng 2 loại khí cụ điều chỉnh: khí cụ cố định ( mắc cài kim loại và mắc cài sứ ) và khí cụ tháo lắp ( tháo lắp nhựa và tháo lắp kim loại ) để:
Điều chỉnh răng ngay ngắn
Sửa chữa sai khớp cắn Đóng kín các khoảng hởTạo sự hài hòa giữa răng và môiChỉnh hình răng còn giúp hỗ trợ cho các điều trị khác trong nha khoa ví dụ như nha khoa thẩm mỹ và cấy ghép răng.Ở trẻ em, điều trị chỉnh nha còn giúp định hướng sự phát triển xương hàm và quá trình mọc răng vĩnh viễn.
Việc chỉnh hình răng hàm mặt có thể thực hiện ở mọi lứa tuổi, thời điểm chuẩn tùy thuộc vào mức độ trầm trọng của sự sai hình xương và sự lệch lạc của răng. Ví dụ, một trẻ bị sứt môi và hở hàm ếch có thể phải dùng một máng chỉnh hình trong miệng ngay sau khi sinh vài tuần.Theo Hiệp hội Nha khoa Hoa Kỳ, nhìn chung, thời điểm tốt nhất để điều trị chỉnh hình răng hàm mặt là khi các răng vĩnh viễn đã mọc (10-12 tuổi). Ở lứa tuổi này, xương hàm đang phát triển, rất thuận lợi cho việc nới rộng và sắp xếp lại các răng.Nhưng để việc nắn chỉnh răng thực sự có hiệu quả hoàn hảo và không gặp nhiều cản trở về sau thì ngay từ khi bắt đầu thay răng sữa (6-7 tuổi) nên cho trẻ đi kiểm tra răng miệng thường xuyên, để có thể thực hiện nắn chỉnh răng phòng ngừa kịp thời.Nắn chỉnh răng phòng ngừa cần thực hiện rất sớm ngay khi bắt đầu thay răng sữa bằng răng vĩnh viễn (khoảng 6-7 tuổi), để điều chỉnh cho hàm răng vĩnh viễn mọc ngay ngắn và đều hơn, giúp cho việc nắn chỉnh toàn diện ở lứa tuổi đã thay hết răng sữa (khoảng 12 tuổi) trở nên dễ dàng và đạt kết quả tốt.
